گياه غازياغي

غازياغى‏

در ايران معمولا با اصطلاح تركى آن «غازياغى» و در غرب ايران با نام «پاغازه» شناخته مي ‏شود.

با رجل الغراب يا پنجه غازى يا اطريلال طب سنتى اشتباه نشود

به عربى و در كتب طب سنتى «رجل الوز» و «بارتنگ آبى» نامبرده مي ‏شود.

به فرانسوى‏Plantain d’eau  وAlisme  و به انگليسى‏Water plantain  ناميده مي‏شود.

گياهى است از خانواده‏Alismaceae  نام علمى آن‏ Alisma plantago- aquatica L. var orientale Samuels و مترادف آن‏A .majus S .F . وA .Plantago auct . مي ‏باشد.

مشخصات‏

غازياغى گياهى است بيابانى كه در بهار مي ‏رويد، برگهايش دراز و گلهايش سفيد، تخمهاى ريز شبيه به تخم كرفس دارد كه طعم آنها تلخ است. 

گياهى است علفى چندساله به بلندى 100- 10 سانتى‏متر كه قسمت زيرزمين آن متورم است و از آن ريشكها بيرون مي ‏آيد.

برگهاى آن دراز رگبرگهاى موازى بيضى شكل نوك‏ تيز كه همه با دمبرگ از ريشه خارج مي ‏شوند، شبيه برگ بارهنگ.

گلهاى آن سفيد يا صورتى كوچك است. اين گياه بيشتر در كنار آب‏بندها و نهرها و مردابها مي ‏رويد.

اين گياه در ايران انتشار دارد

 در مناطق جنوب غرب: اشتران‏كوه، كوه رزوند، در سيلاخور، و در شوش كنار رودخانه شور،

در آذربايجان شرقى: بين مراغه و مرحمت‏آباد در مناطقى كه آبهاى راكد وجود دارد 

در آذربايجان غربى در آبهاى گودالهاى جونگوارى ديده مي ‏شود.

تركيبات شيميايى‏

از نظر تركيبات شيميايى گياه داراى اسانس خيلى فرار و انواع پروتئين و نشاسته و رزين است.

  در اسانس آن مواد فورفورالدئيد  و آسپاراژين‏ و مقدار كمى از يك آلكالوئيد و مقدار زيادى قند وجود دارد.

در ماده رزين آن يك فيتوسترول و يك فيتوسترولين‏  و يك مخلوطى از اسيدهاى چرب شامل پالمي‏تيك اسيد و استآريك اسيد و اولئيك اسيد و لينولئيك اسيد و يك جسم جامد بي ‏رنگ غير مشخص وجود دارد.

طبيعت گياه غازياغي گرم و خشك است 

خواص- كاربرد

• قسمت متورم زيرزمينى گياه مدر است .
• خنك‏ كننده است
• براى استسقا و سوزاك مفيد مي ‏باشد
•  براى بيماري‏هاى قند و بيماري ‏هاى كليه مفيد است
• ساير خواص كه به گياه نسبت داده مي ‏شود تونيك، مقوى معده، قابض، محلل و زيادكننده ترشح شير است
• اگر غازياغى را به شكل ضماد روى پستانهاى مادران شيرده بگذارند، شير آنها را زياد كرده و به جريان مي ‏اندازد. 
• دم‏كرده و جوشانده 30 تا 60 گرم غازياغى خشك در يك ليتر آب در بيماريهاى رماتيسم، نقرس و كبدى مصرف آن تجويز مي ‏گردد. 
• اگر برگهاى تازه غازياغى را كوبيده و با نمك يا سركه مخلوط كنند و آن را بپزند و روى محل بواسير بگذارند، فورا درد آن را ساكت مى‏كند. 
• كوبيده شده برگهاى تازه غازياغى كه بانمك مخلوط شود ضمادى را تشكيل مي ‏دهد كه براى زخم و سوختگى و جراحات سخت جلدى مفيد است. 
• سى تا چهل گرم غازياغى را اگر در يك ليتر آب دم كرده و صورت و گردن و دستها را با آن بشويند بهترين محلول شستشو براى زيبايى و لطافت پوست است.
• برگهاى تازه غازياغى را اگر بكوبند و روى محلّ گزيدگى حشرات بگذارند، سوزش نيش را برطرف مى‏كند.
•  در محل مورچهها چند دانه غازياغى بگذارند مورچه‏ه را فرارى مى‏دهد. 
• آب برگهاى تازه غازياغى اگر با شير مخلوط شود براى آسم مرطوب و گرفتگى صدا و نزله ريوى بسيار مفيد است.  شيره برگهاى تازه غازياغى براى غرغره كردن در موقع‏ گلو درد سخت نتيجه مطلوب دارد
• آن را مانند سبزيهاى خوردنى مصرف مي ‏كنند. در ميان كردها دم‏كرده آن را براى تسكين درد پا و دست و پودر برگهاى آن را براى گزيدگى حشرات به كار مي ‏برند
• خنك، اشتهاآور، تصفيه كننده خون، مليّن و ادرارآور 
• اگر مقدار زيادى از آن خورده شود، باعث حرارت مزاج و تحريك پوست مى‏شود.
• دم‏كرده و جوشانده سى تا شصت گرم خشك آن در يك ليتر آب، ادرارآور است
•  در بيماريهاى استسقا، سنگ كليه و مثانه مصرف آن تجويز مى‏گردد. 
• خوردن آن چشم و گوش را تيز و حساس مى‏كند، رنگ رخسار را درخشان مي ‏نمايد،
• عمر را طولانى مى‏كند، وزن بدن را كم و انسان را سبك مي ‏سازد