گیاه زنجبیل مقوی معده

گیاه زنجبیل گياهى چند ساله و داراى ريزوم غده ‏اى ناهموار و منشعبى است كه از آن 3 يا 4 ساقه يكساله به ارتفاع 3/ 0 متر تا يك متر در هر سال خارج مى‏شود به‏ طورى كه مجموعا به گياه، ظاهرى شبيه نى مى‏بخشد.

مشخصات گیاه زنجبیل:

 رنگ گلهاى آنكه مجتمع و به صورت سنبله است، مايل به زرد و منقوش به لكه‏ هايى به رنگ قهوه‏ اى است.

اين گياه به حالت طبيعى در نواحى شرقى هندوستان، سيلان و چين مى‏رويد.

پرورش گیاه زنجبیل در جنوب آسيا، ژاپن، آفريقاى شمالى، مكزيك، جزاير آنتيل و ژامائيك معمول است.

تكثير آن از طريق كاشتن قطعات ريزوم جوانه‏ دار، در زمين‏هاى مرطوب و اصلاح شده بايد صورت گيرد. قسمت مورد استفاده اين گياه ريزوم آن است كه پس از پژمرده‏ شدن قسمت هوائى گياه، آن را از زمين خارج نموده، بعد از شستن و قطع ريشه‏ هاى كوچك، در داخل نوعى طشتك چوبى آويخته، به هم اصطكاك و مالش مى‏دهند.

با اين ترتيب قسمت سطحى ريزومها تحت اثر تماس، برداشته مى‏شود و آماده خشك شدن در مقابل نور خورشيد يا در دستگاههاى مخصوص مى‏گردد. در ايران نمى‏رويد.

زنجبيل گياهى است مخصوص مناطق حاره و دانشمندان گياه‏شناسى اصل آن را از «بنگال» و «مالايا» دانسته ‏اند از ساليان بسيار قديم زنجبيل شناخته شده و حتى (يسكوريد) به اسم (زيگ ژى بريس‏ziggibierice (آن را نام برده است.

برگ گیاه زنجبیل متناوب، دراز، نوك تيز و داراى يك دمبرگ اصلى مشخص واقع در بين رگبرگهاى فرعى مايل است.

انواع گیاه زنجبیل:

در بازارهاى فروش دو نوع زنجبيل پيدا مى‏كنيم:

نوع اول زنجبيل

خاكسترى است كه بسيار معطر مى‏باشد غده‏ هاى ريشه ‏اى آن بطول چهار يا ده سانتى‏متر مى‏رسد و قطر آن از يك تا دو سانتى‏متر است كه پوسته‏اى خاكسترى زرد رنگ با حلقه ‏هاى برجسته ‏اى روى آن را فرا گرفته است.

نوع دوم زنجبيل سفيد است

كه پوست آن كنده شده و داراى تكه‏ هاى كوچكى است و بوى آن كمتر از زنجبيل خاكسترى ولى طعم آن تندتر است زنجبيل را جزو ادويه مصرف مى‏كنند يا در مربا مى‏ريزند يا نان زنجبيلى از آن تهيه مى‏نمايند.

خواص درمانی گیاه زنجبیل:

طعم زنجبيل سوزنده و تلخ است خواص طبى آن اين است كه مقوى معده، ضد نفخ و درد دل و عرق ‏آور است.

مقدار مصرف آن 4 تا 8 گرم در نيم ليتر آب كه بايد ده دقيقه آن را دم كرد و در موارد ضرورى مصرف نمود. در ايران دم‏كرده يا جوشانده زنجبيل را براى رفع سردى و دل درد مصرف و در شهرهاى مختلف مخصوصا در قم نان قندى خوشمزه ‏اى با آن مى‏پزند.

زنجبيل يكى از مواد تركيبى ادويه هندى است كه به نام «كارى» معروف مى‏باشد و دكتر هاوزر در كتاب «چه بايد خورد و چگونه بايد پخت» از اين ادويه به نيكى ياد كرده و مصرف آن را براى بعضى از اغذيه توصيه نموده است.

زنجبيل اشتهاآور است و سموم بدن را خارج مى‏كند و براى رماتيسم و درد پا بسيار مفيد است.

زنجبيل غدد عرق را تحريك، بلغم را دفع و معده و روده‏ ها را پاك مى‏كند.

زنجبيل مقوى معده، ضد نفخ، درد دل و عرق ‏آور مقدار مصرفى آن چهار تا هشت گرم در نيم ليتر آب كه بايد ده دقيقه دم‏كرده در مواقع ضرورى نوشيد و در ادويه و بعضى غذاها به كار مى‏برند.

اين گياه شبيه به برگ نى، گلهايش خوشه ‏اى و زرد رنگ، از ريشه هاى آن شاخه‏ هاى به شكل نى منشعب مى‏شود و در بيخ آن غده ‏هايى توليد مى‏گردد كه همان زنجبيل معروف است.

طعمش تند و براى معطر ساختن بعضى خوراكها به كار مى‏رود. اين گياه در ايران نمى‏رويد. كردها دم‏كرده آن را براى دفع سرماخوردگى، زكام و دل درد به مصرف مى‏رسانند.

 زنجبيل داراى اثر نيرو دهنده، مقوى معده، بادشكن و ضد اسكوربوت است و اگر بر روى پوست بدن مالش داده شود، ايجاد تحريك و قرمزى مى‏كند. اعراب آن را به عنوان محرك قوه باه به كار مى‏برند. زنجبيل براى بيمارى سيلان منى مؤثر واقع مى‏شود.

منابع و مواخذ