زنبق‏

نام‏هاى ديگر:

زنبق بيابانى- زنبق الوادى- مضعف- زنبك.

مشخصات:

گياهى است چند ساله و داراى ساقه راست به ارتفاع 30 تا 70 سانتى‏متر كه از طريق ريزوم خزنده و ضخيم خود، كه رنگ سفيد و بوى بنفشه دارد، تكثير حال مى‏كند. گلهاى آن درشت، سفيد رنگ و معطر است. مستعمل ريزوم آن است كه در ماه مرداد از زمين خارج كرده، ريشه‏هاى آنها را قطع و قسمت خارج آنها را تراشيده و سپس با استفاده از گرماى خورشيد يا اجاقهاى مخصوص، خشك مى‏نمايند.

خواص درمانى:

ريزوم تازه زنبق به مقادير كم اثر مدر، خلطآور، رفع كرم ظاهر مى‏كند، مقادير زياد آن مسهلى قوى و قى‏آور است به‏طورى كه موجبات تحريك دستگاه هضم و درد شديد در روده، استفراغ و دفع زياد مدفوع را فراهم مى‏آورد.

گرد خشك ريزوم زنبق عطسه‏آور است و ترشحات آب دهان را افزايش مى‏دهد.

ضماد گرم و برگهاى تازه زنبق جهت رفع تومورها، سوختگى‏ها، بواسير و سوداء بر روى عضو اثر داده مى‏شود.

محل رويش:

در نواحى شمالى، گرگان، موستانهاى قزوين، لرستان، كرمان، در مغرب ايران، رزاب در قصرشيرين در ارتفاعات 900 مترى، در كنار جاده واقع در 2 كيلومترى رشت به قزوين است.

برگ زنبق‏

خواص درمانى:

1- چند عدد تازه آن را روى اجاق گرم كنيد و در همان حال كه گرم است روى موضع زخم بگذاريد. زخم سوختگى را درمان مى‏كند.

2- تازه آن را بكوبيد و ضماد نماييد، و روزى سه بار اين عوض كردن آن تكرار شود. ميخچه را درمان مى‏كند.

ريشه زنبق‏

خواص درمانى:

1- بيست تا شصت گرم از آن را در يك ليتر آب دوازده دقيقه بجوشانيد بعد بيست دقيقه دم كنيد، آب آن را صاف نموده و با عسل شيرين سازيد و هر ساعت يك يا دو قاشق سوپ‏خورى بنوشيد. سرفه‏ هاى شديد و سخت را تسكين مى‏دهد، اخلاط را برطرف مى‏سازد، برونشيت را درمان مى‏كند.

2- خشك آن را بكوبيد و با آن روزى سه بار دندان‏ها را به وسيله انگشت مسواك كنيد، سياهى دندان كه از سيگار باشد را برطرف مى‏سازد.

منابع و مواخذ