رشگك‏

نام‏هاى ديگر:

علف‏خونى- قيطره‏Pimprenelle -Burnet -Pimprenelle sanguisorbe

مشخصات:

گياهى است از خانواده‏Rosaceae و داراى دو گونه معروف كه از نظر خواص دارويى با كمى اختلاف با هم شبيه هستند.

1- رشگك درشت: گياهى است چندساله و بلندى آن 100- 40 سانتيمتر حتى به 5/ 1 متر نيز مى‏رسد. ساقه زيرزمينى آن دراز و خزنده و ساقه هوايى آن افراشته و كم‏شاخه و خيلى كم‏برگ است. برگهاى آن داراى 15- 7 برگچه قلبى شكل دندانه‏دار و رنگ زير برگها سبز تيره مايل به آبى است. گلهاى آن به رنگ ارغوانى تيره مى‏باشند. اين گياه در مناطق مختلف آسيا و غرب و جنوب چين و ژاپن انتشار دارد. در ايران در شمال گيلان، عمارلو، رودبار، امامزاده ابراهيم و دامنه ‏هاى كم‏ارتفاع و آفتاب‏گير كته ‏چال و در آذربايجان در تبريز مى‏رويد.

2- رشگك كوچك: گياهى است علفى كوتاه به بلندى 50- 40 سانتيمتر. ساقه آن به رنگ سبز مايل به قرمز و برگهاى آن مركب با 15- 7 برگچه و داراى دندانه ‏هاى تيز است. ميوه آن دراز و در دو طرف سه وجهى است. اين گياه در مزارع و نواحى مرطوب و سايه‏ دار و اراضى باير مرطوب خصوصا اگر آهكى باشد و در اغلب مناطق نيمكره شمالى مى‏رويد. در ايران در فارس در كازرون- آذربايجان در خوى، تبريز، زنجناب- همدان در شورين و آق‏بلاغ- كرمان، تهران در شميران و كرج و در دامنه‏ هاى البرز در كوه دشنه، پس‏ قلعه در ارتفاع 2000- 1500 مترى و در كندوان و در گيلان، عمارلو، كبوترچاك و امامزاده ابراهيم و ايسپيلى ييلاق ديده مى‏شود.

برگ رشگك‏

خواص درمانى:

1- تازه آن را به‏ طور خام و به صورت سالاد بخوريد. معده را تقويت مى‏كند.

2- بيست تا پنجاه گرم از آن را در يك ليتر آب جوش دم كنيد و هر صبح و ظهر و شب يك فنجان از آب صاف‏ كرده آن را بنوشيد. خنك‏ كننده و تب‏ بر است.

3- پنجاه تا شصت گرم از آن را در يك ليتر آب بجوشانيد بعد با آب غليظ آن شستشو كنيد. براى رفع ناراحتى‏هاى پوست و درمان آبله‏ مرغان و آبسه و ورم و زخم و معالجه سل و متوقف كردن پيشرفت سل مؤثر است.

ريشه رشگك‏

خواص درمانى:

1- بيست تا پنجاه گرم از آن را در نيم ليتر آب بجوشانيد و هر صبح و ظهر و شب يك فنجان از آب صاف‏كرده آن را بنوشيد. قابض و خنك‏ كننده و مبرّد است، براى معالجه اسهال خونى و دردهاى روده‏اى نافع است، گردش خون را عادى مى‏كند و براى معالجه ناراحتى‏هاى خونى مفيد است. اخلاط خونى و ادرار خونى و خونريزى روده‏ ها و ترشحات غير عادى عادت ماهيانه را برطرف مى‏سازد، براى قطع خونريزى و التيام زخم و ضد سمّ مصرف مى‏شود، در دوران پس از وضع حمل زنان براى رفع مشكلات پس از زايمان تجويز مى‏شود، در مورد كودكان به‏ عنوان كرم‏ كش مى‏توان مصرف نمود.

2- ضماد آن براى تسكين و درمان سوختگى مفيد است.

منابع و مواخذ