خيرى‏

تركيب شيميايى:

اسانس- گلى‏كوزيد. ترى‏ هايدروكسى فلاوون.

مشخصات:

گياهى است يكساله شاخه‏ هاى آن خوابيده و پوشيده از كرك. برگهاى آن كمى دراز، بيضى‏ شكل، نوك ‏تيز و دندانه ‏دار است، زير برگ پوشيده از كرك و با دمبرگ كوتاه مى‏باشد. دانه ‏هاى آن به رنگ قرمز، دراز، سه ‏وجهى، داراى چهار تا پنج شيار عرضى است كه در داخل كپسول ميوه قرار دارد. اين گياه در سرتاسر هند و در مناطق معتدله كشمير نيز مى‏رويد. در ايران در بلوچستان‏ ديده مى‏شود.

خواص درمانى:

1- آب جوشانده آن را بنوشيد. مدرّ و قابض و مليّن و ضد انگل است، دردهاى پشت و كمر را تسكين مى‏دهد، اسهال و اسهال خونى را متوقف مى‏سازد، بيرون افتادن ركتوم را معالجه مى‏كند.

2- شيرابه آن براى رفع تيرگى قرنيه چشم مصرف مى‏شود.

3- ضماد آن را بماليد براى رفع ناراحتى پوست در موارد جابجا شدن استخوان و از جا در رفتگى مفيد است.

4- آن را له كنيد و روى التهاب و جراحت‏ها يا جاى گزيدگى مار سمّى بيندازيد آن را بهبود مى‏بخشد.

خيرى اصفر

نام‏هاى ديگر:

خيرى- شب ‏بو- شب ‏بو زرد- منثور الصفر.

Giroflee jaune- Giroflee des murailles- Cheiranthus- Gilly flower- Gilliflower- True wall flower.

مشخصات:

گياهى است از خانواده‏Cruciferae ، دوساله و چندساله كه ساقه آن به‏ طور قائم و ارتفاع 60- 25 سانتيمتر مى‏باشد. گلهاى آن به رنگ زرد مايل به قهوه ‏اى يا زرد و خوشه ‏اى و معطر. ميوه آن به شكل حلقه دراز كه در آن دو عدد تخم قرار دارد. برگهاى آن ساده، باريك، بيضى، دراز، پوشيده از تار و به رنگ سبز غبارى است. اين گياه از گلهاى زينتى است كه معمولا در باغچه‏ ها كاشته مى‏شود.

گونه‏ هاى مختلف آن به‏ طور خودرو در شكاف سنگ‏ها و روى ديوارها مى‏رويند ولى معمولا پرورش داده مى‏شود. اين گياه از اروپا برخاسته و بعدا در انگلستان بومى شده و به ساير نقاط جهان وارد شده است.

طبيعت آن: گرم و خشك است.

تركيب شيميايى:

آلكالوئيدكيرى‏نين- گلوكوزيدهاى كيرولين و كيرانتين- اسانس روغنى فرّار.

خواص درمانى:

1- خشك آن را بسائيد و بخوريد. قلب را تقويت مى‏كند، براى درمان فلج و ناتوانى جنسى مفيد است.

2- اگر آن را بخوريد و هم در مهبل شياف سازيد. قاعده ‏آور است و فاسدكننده و خارج‏ كننده جنين و مشيمه مى‏باشد.

3- ماليدن آن براى رفع ورم رحم و مفاصل و تقويت مو مفيد است.

4- ضماد پخته آن براى رفع دندان‏درد نافع است.

5- آن را با عاقرقره ا و تخم گزنه مخلوط نموده و بكوبيد و بر كمر بماليد. براى تقويت نيروى جنسى مؤثر است.

تخم خيرى اصفر

تركيب شيميايى:

20 درصد روغن ثابت- گليكوزيد به نام كيروزيد-A يك گليكوزيد سمى فعال به نام كيروتوكسين‏

خواص درمانى:

آن را بخوريد مقوى و مدرّ است، سينه را نرم مى‏كند، معده را تقويت مى‏نمايد، نيروى جنسى را افزايش مى‏دهد، در برونشيتهاى خشك و تحليل ورم و آسيب‏هايى كه به چشم وارد مى‏شود استفاده مى‏شود، تب‏بر مى‏باشد.

خيرى‏برّى‏

نام‏هاى ديگر: منثور احمر.Giroflee rouge -Stock

مشخصات:

گياهى است از خانواده‏Cruciferae ، علفى و دوساله يا چندساله با ساقه‏ هاى چوبى، بلندى ساقه آن 60- 30 سانتيمتر است. برگهاى آن سبز تيره، نيزه ‏اى، كمى دراز و كركدار است. گلهاى آن بسيار معطر است. انواع وحشى آن به رنگ بنفش و نوع پرورشى آن به رنگهاى بنفش، حنايى، قرمز، صورتى، قفايى و گاهى نيز سفيد ديده مى‏شوند. ميوه آن به شكل حقه دراز است كه دانه‏ ها در آن قرار دارند. دانه‏ هاى آن بنا به نوع گياه ممكن است به رنگهاى زرد، قرمز و يا سفيد باشد.

تخم خيرى‏ برّى‏

خواص درمانى:

1- آن را بخوريد، مقوى و محرك و مدرّ است. سينه را نرم مى‏كند، نيروى جنسى را افزايش مى‏دهد.

2- آب دم‏كرده آن را هر روز بنوشيد. سرطان را كنترل مى‏كند.

3- كوبيده آن مخلوط با سركه به‏ عنوان پادزهر و ضد سم در موارد گزش جانوران سمّى مؤثر است‏

منابع و مواخذ