درختچه خرزهره‏

نام‏هاى ديگر:

ورد الحمام- دفلا- خرزهرج- جاروجور- گيش- كيش- دفلى- سم الحمار- ورد الحمار- زقوم- حبن- جبين- حبن- حبين- پهى- جين.

Laurier. rose- Nerium- Nerion- Oleandre- Rose bay- Rose. laurel.

مشخصات:

گياهى است از خانواده‏Apocynaceae ، درختچه كوچكى و زيبايى است كه برگهاى آن سبز تيره، باريك و نيزه‏اى كشيده چرمى و گوشتى و بدبو به طول 25- 10 سانتيمتر است و داراى‏ گونه‏ هاى مختلف مى‏باشد. گلهاى آن معمولا از خرداد تا پاييز به رنگهاى مختلف در گونه‏ هاى مختلف آن سفيد، صورتى، سرخ، آتشين و كم‏ پر و پرپر مى‏باشد ظاهر مى‏شود. اين درختچه ناخزان و هميشه سبز است و بومى مناطق مديترانه ‏اى بوده و در نواحى وسيعى از جهان، در خاور دور، اروپا، آمريكا و ايران نيز كاشته مى‏شود.

ارقام مختلف آن در اغلب مناطق ايران در غرب كشور، استان مركزى، لرستان، اصفهان و جنوب غربى ايران در انديمشك، مهران و در كرمان، بلوچستان و بندرعباس و نيك‏شهر، سيستان و مناطق شرقى و همچنين در اغلب باغها و پاركها كاشته مى‏شود.

برگ خرزهره‏

طبيعت آن: گرم و خشك است.

تركيب شيميايى:

3/ 1 منوگلوكوزيد، گلوكوزيدهاى نرى‏ئين و اولئاندرين يا فوليزين و فولياندرين- كوئرستين- كورتزين- كميفرول- كاردنوليد گلى كوزيد- اولئاندرين- نريوكورئين- نريوكورين- نريانتين- آدنين- دآستيل‏اولئاندرين- نريودولئين.

خواص درمانى:

1- آن را همراه با گلهايش در آب به مدت شش تا هفت ساعت آن‏قدر بجوشانيد تا كاملا پخته و له شود، بعد با فشار آب آن را گرفته و با نصف مقدار آن روغن زيتون مخلوط كنيد و روى آتش ملايم بجوشانيد تا آب آن تبخير شده و روغن باقى بماند. ماليدن آن براى درمان پوستى كه مقدمه كچلى است، خارش پوست و حكه و جرب زخم شده و تسكين درد پشت و رفع بيماريهاى سرد و آرامش اعصاب و تسكين درد كمر و پشت و درد زانو و عرق النساء مفيد است.

2- خشك آن را بساييد و با پيه ذوب شده به صورت پماد درآوريد و روى پوست بماليد براى رفع ناراحتى‏هاى پوستى و جرب مفيد است.

3- آن را همراه با گلهايش بپزيد و ضماد كنيد. براى تحليل ورمهاى سفت و تسكين درد آنها و تسكين درد زانو و سياتيك و دفع جرب و رفع ناراحتى‏هاى پوست بسيار مؤثر است.

4- گرد آن را روى زخمها بريزيد، آن را التيام مى‏دهد.

5- گذاردن مشمع آن براى درمان كمردرد و رماتيسم مفصلى و درد كمر تا زانو مفيد است.

6- اگر گرد آن در بينى كشيده شود عطسه‏ آور شديد است.

گل خرزهره‏

خواص درمانى:

1- دو گرم از آن را دم كنيد و آب صاف‏كرده ‏اش را بنوشيد. براى بازيابى قدرت از دست رفته بدن مفيد است.

2- گرد آن را دم كنيد و بر سر بماليد. رنگ مو را از بين مى‏برد، مو را نرم و خوشرنگ مى‏كند.

تذكر: سمّى است و براى ريه مضر مى‏باشد، لذا در مصرف داخلى، بايد خيلى جانب احتياط را رعايت نمود و بيش از حد مجاز مصرف ننمود، لذا حتما بايد با نظر پزشك مصرف شود.

پوست درختچه خرزهره‏

تركيب شيميايى:

گلوكوزيدى به نام كورتنرين- اولئاندرين- نريانتين- نرى‏ئين- نريوكورين- نريوكورئين- نريودولئين.

خواص درمانى:

آن را همراه با برگهايش نرم بكوبيد و با روغن مخلوط نموده و در موارد بيمارى جلدى هرپس روى التهابهاى پوست بگذاريد، مؤثر است.

ريشه خرزهره‏

خواص درمانى:

اگر مقدار كمى از نوعى كه گل سفيد مى‏دهد را در شير گاو و تازه بجوشانيد بعد كره آن را بگيريد و كمى از آن بخوريد. براى تقويت نيروى جنسى و تأخير انزال نافع است.

درختچه خرزهره معطر

نام‏هاى ديگر:

گيش- گاندر- كيش- كوران- كالگار- جر.Sweet scented oleander

مشخصات:

گياهى است از خانواده‏Apocynaceae ، درختچه يا درخت كوچكى است شبيه خرزهره با اين تفاوت كه گلهاى آن معطر است و گونه ‏هاى ديگرى نيز دارد. اين گياه در قسمتهايى از هند نظير وزيرستان و بلوچستان مى‏رويد و در ساير مناطق هند به ‏طور وسيعى كاشته مى‏شود. در ايران در اكثر مناطق جنوب كشور از خوزستان تا فارس، بلوچستان و كرمان انتشار دارد كه تا ارتفاع 1600 مترى مى‏رويد، در باغهاى شمال ايران مخلوط با ساير گونه ‏ها ديده مى‏شود گلهاى سفيد و كمى معطر آن از خرداد تا اوايل پاييز ظاهر مى‏شود.

برگ خرزهره معطر

تركيب شيميايى: تركيبى مشابه روتين- گلوكوزيداودورين- ال. استروفانتين- نريوكورين‏ نريوكورزين- نريوكورئين.

خواص درمانى:

1- اگر آب دم‏كرده آن نوشيده شود، جنين را سقط مى‏كند.

2- با آب جوشانده آن شست‏شو كنيد، ورم‏ها را كاهش مى‏دهد.

3- آن را همراه با پوست درخت نرم بساييد و با روغن مخلوط كنيد و روى تبخال و تاولهاى هرپس بماليد. درمان ‏كننده است.

4- عصاره الكلى آن به‏ طور خوراكى و يا تزريق در حد مجاز مصرف. اثر تقويت‏ كننده قلبى دارد.

پوست درختچه خرزهره معطر

تركيب شيميايى:

مواد سمى نرى اودورين و نريودرين و كارابين- نريودورئين- نريئودورين كارابين كه ماده‏اى است شبيه رزين- يك ماده متبلور شبيه فنول- ال. استروفانتين- چربى- تانيك اسيد- اودوروزيد7 A -G 4 اودوروزيد8 D – اودوروزيد9 F كه شبيه ماده گراسيلوزيد است.

خواص درمانى:

آن را همراه با سرشاخه ‏هاى گلدار آن مخلوط بجوشانيد و هربار كمى از آب آن را بنوشيد (با احتياط و با نظر پزشك) مدرّ و معرق و قى ‏آور است، قلب را تقويت مى‏كند، سينه را نرم مى‏كند.

ريشه خرزهره معطر

تركيب شيميايى:

مواد سمى نرى‏اودرين و نريودرين و كارابين- نريودورئين- نريئودورين كارابين كه ماده‏ اى است شبيه رزين- يك ماده متبلور شبيه فنول- ال. استروفانتين- چربى- تانيك اسيد.

خواص درمانى:

1- در استعمال خارجى براى تحليل ورمها و مسكّن درد ورم و محلّل قوى استفاده مى‏شود.

2- پودر آن را با آب خمير نموده و روى شانكر و زخمهاى آلت تناسلى مرد بگذاريد. براى تسريع در التيام مؤثر است.

3- روغنى كه از پوست ريشه درست شود. اگر بر موضع ماليده شود، براى درمان برخى از بيماريهاى پوستى در جذام مفيد مى‏باشد.

منابع و مواخذ