گیاه ماش مقوی اعصاب

گیاه ماش گياهى است علفى، يك ساله، دو ساله و چند ساله به بلندى نيم تا يك متر.

مشخصات گیاه ماش:

ساقه گیاه ماش زاويه‏ دار و خزنده و كم و بيش پوشيده از كُرك، برگهاى آن مركب زوج، داراى 3- 5 جفت برگچه كه منتهى به پيچك مى‏شوند.

گیاه ماش را عربها مجّ و يمنى‏ها اقطن و عجمها ماش و سيستانيها منك و هنديها مانه مى ‏نامند. صاحب برهان گويد:

ماش هندى غله اى است عودى رنگ به اندازه گندم و آن را به عربى حبّ القلب خوانند به كسر قاف. برگ تازه ماش را كه نزديك به درو كردن است، كوبيده، آب آن به‏ عنوان دارو و ماليدنى جهت درمان استفاده مى ‏شود.

گیاه ماش گياهى است از تيره پروانه ‏داران، گونه‏ هاى بسيار از اين گياه وجود دارد و گونه معمولى آن ارتفاعش تا يك متر مى‏رسد و گلهايش قرمز رنگ است و غالبا همراه يكى از غلات كاشته مى‏شود.

دانه ‏هايش كوچك و مدور اندكى كشيده با پوست تيره و مغزش سفيد است.

برگ و دانه گیاه ماش را مى‏ توان به ‏عنوان درمان بسيارى از بيماريها معرفى كرد.

با توجه به خاصيت درمانى ماش بر لكه‏ هاى پيسى و اين كه درمان بيمارى مذكور بايد متكى بر اثر گوارشى انكار ناپذيرى باشد، اعجاب انگيز است. بهتر است ماش را با آب جوش آورد و آبش را ريخت و دانه ‏اش را به‏ صورت گرد درآورد كه با اين كار سموم موجود در ماش از بين خواهد رفت (و حتى مردم عامى نيز براى پخت ماش در ايران آن را جوشانده، آبش را دور مى‏ريزند).

تركيبات شيميايى گیاه ماش:

از نظر تركيبات شيميايى در ماش وجود گلوكوزيد، ويسيانين و اسيد سيانيدريك‏HCN گزارش شده است.

طبیعت گیاه ماش:

ماش از نظر طبيعت طبق نظر حكماى طب سنتى كمى سرد و خشك است و پوست كنده آن معتدل است.

خواص درمانی گیاه ماش:

گیاه ماش، مقوى اعصاب و نيروى ديد چشم است و براى سردردهاى گرم و تبهاى گرم و حاد و امراض كليه نافع است.

سالاد ماش يا چغندر براى كسانى كه گرفتار اختلالات روده اى از نظر ترشحات و حركات دودى مى‏باشند تجويز مى‏گردد اگر آش يا شورباى (پتاژ) آن را كه با سيب زمينى تهيه نمايند تجويز كنند، بهتر است.

ماش از رازى:

ماش خاصيت غذايى زيادى ندارد تبريد كننده است

كسانى كه مزاجشان حار است يا احتياج به اندك تبريدى دارند و آن را مصرف مى‏كنند احتياجى به داروى مصلح ندارند چه در آن ضررى كه مستلزم علاج باشد وجود ندارد، برعكس كسانى كه مزاجشان سرد است يا بر اثر خوردن آن نفخ زياد در معده‏ شان توليد مى‏گردد بايد در علاج آن اقدام نمايند و با داروهايى مانند معجون زيره ‏دار و خردل رفع نمايند.

ماش در كتاب قديمى:

از حبوبات معروف است در آخر اول سرد و مايل به خشكى و قوتش تا سه سال باقى است. لطيف‏تر از عدس و از ساير حبوبات كم نفخ‏تر و مولد خلط صالح و مسكن حرارت و التهاب صفرا و قابض و موافق گرده و مقوى عصب و بهترين اغذيه صاحبان تبهاى حاره است و جهت سرفه و ورم لهاة و براى سردرد مفيد مى‏باشد.

برگ تازه ماش را كه نزديك به درو كردن است كوبيده آب آن را به ‏عنوان دارو و ماليدنى جهت درمان معين مى‏نمايد.

برگ و دانه را به ‏عنوان درمان يك نوع بيمارى معرفى كردن توجه به عناصر متشابهى است كه علم جديد وجود هر دو را بطور كيفيتى در دانه و برگ به اثبات رسانده است.

با توجه به خاصيت درمانى آنها فقط بر لكه ‏هاى پيسى و اين كه درمان مذكور بايد متكى بر اثر گوارشى انكار ناپذيرى باشد اعجاب انگيز است.

و مهمتر، كلمه اتحساه است كه معنى حريره يا شوربا كردن و كم كم خوردن را مى‏دهد كه براى تهيه حريره مى‏ دانيد بايد با آب آن را جوش آورد و آبش را ريخت و دانه ‏اش را به‏ صورت گرد درآورد

و لا جرم سموم موجود در ماش از بين خواهد رفت (و حتى مردم عامى نيز براى پخت ماش درا يران آن را جوشانده آبش را دور مى‏ريزند) و اين است معنى عبارات عربى فوق: مردى به حضرت رضا از پيسى شكايت كرد حضرت فرمود: ماش را بپزد و حريره كند و خوراك خود قرار دهد.

ماش در اسلام:

نه رازى از اثر گوارشى ماش بحث كرده، نه در قرابادين معتبر قديمى ذكر شده، بلكه بطورى كه ملاحظه فرموديد علم جديد به اين كه بر ترشحات و حركات دودى روده‏ ها مؤثر است بحثى دارد و ما مى‏دانيم يك ركن اساسى براى درمان لكه ‏هاى سفيد پيدا شده در بدن تجويز عناصر مؤثر بر دستگاه گوارش است و ركن ديگر تجويز روغنهاى مخصوص ماليدنى است ولى براى هر دو در اسلام دستور و تجويزى داده شده است.

توضيح:

ماش تازه را كه هنوز درو نكرده ‏اند با برگش كوبيده و آب آن را فشرده و ناشتا خورده شود و روى لكه پيسى بمالند.

يكى از ياران امام رضا عليه السلام گويد: از آن حضرت در باره بهق (سفيدى در بدن) پرسيدم، امر فرمود: ماش را بپز و جرعه جرعه آن را خورده و غذاى خود قرار ده، چنين كردم و عافيت يافتم.

باز آن حضرت فرمود: ماش تر را در وقتش بگير و با برگش بكوب و آب فشرده آن را ناشتا بخور و نيز بر روى سفيد شده بدنت بمال، راوى مى‏گويد: چنين كردم و خوب شدم.

يكى از ياران امام ابى الحسن عليه السلام به آن حضرت از بهق (سفيدى در بدن) شكوه كرده، آن حضرت به وى فرمود: ماش را بپز و خرد كن و در غذاى خود قرار بده.

سالاد ماش با چغندر براى كسانى كه گرفتار اختلالات روده اى از نظر ترشحات و حركات دودى مى ‏باشند تجويز مى‏ گردد. اگر آش يا شورباى (پتاژ) آن را كه با سيب زمينى تهيه مى‏نمايند تجويز كنند، بهتر است.

منابع و مواخذ